Киберкеңестіктегі есірткі саудасының бір нүктесі жойылды

  • Галерея изображений

DANAqaz журналы, негізінен тарихи-танымдық бағыт ұстанғанымен, өз аясын тек осы тақырыппен шектемей, қоғамымыздың түрлі түйткілді мәселелеріне атсалысып келеді. Алдағы уақытта оқырмандарымызға құқық, заң мәселелерін, соның ішінде жер-гілікті құқық органдарының іс-тірлігі жайлы жарияланымдарды ұсынбақ ойымыз бар. Осы бағытта жергілікті полиция департаментінің басшылығымен байланыс орнатылып жатыр. Аталған ниет, байланыстың бір көрінісі ретінде төмендегі мақаланы ұсынамыз және бұл екіжақты тиімді қарым-қатынас алдағы уақытта да жалғасын табады деп сенеміз.

Заманауи технологиялар – адам-зат үшін тұтастай алғанда зор игілік болғанымен, өкінішке орай, оның ке-леңсіз жақтары да бар. Соның бірі – есірткі саудасының интернет арқылы жүруі. Киберкеңістіктің заңсыз бизнес-тің сауда алаңына айналуы әлемнің құқық қорғаушы органдарының алдын-да жаңа мәселе, түйткілдерді туын-датты. Адамдардың, әсіресе, буыны да, санасы да бекімеген ұл-қыздары бар ата-аналардың көңіліне алаң кір-ді. Өйткені мәміле, сауда, ақшаның ауа (ғаламтор) арқылы жүруі – есірткі таратудың мұндай тәсілімен күресу өте қиын, тіпті мүмкін емес деген ой-пікірге итермелейді. Төл қаламыз Оралдың өзінде көпқабатты үйлердің қабырғаларынан есірткінің интернет саудасы көрініс тапқаны жайлы хабар жылт еткен сайын ата-аналардың жү-регі зірк ете қалады. «Оралда 5 келіден астам есірткі тәркіленді», «Орал про-куратурасы есірткі сататын сайттарды анықтады», «Оралда интернет арқы-лы есірткі сатқан колледж студенті ұсталды» деген аты айқайлап тұрған БАҚ бетіндегі жарияланымдар Оралы-мыз бен облысымыздың есірткі атты пәледен ада еместігін айғақтап тұр.

 Дегенмен көңілге демеу бір жайт – жергілікті құқық қорғау органдары да қол қусырып отырмағаны. Бұның (бірден-бір емес) бір дәлелі – биылғы жылы ҚР ҚК-ның 297-бабы 2-бөлігі, 297-бабының 2-бөлігі, 297-бабының 2-бөлігі, 297-бабының 3-бөлігі 3-тар-мағы бойынша қозғалған қылмыстық іс. Осы іс бойынша синтетикалық есірт-кі саудалайтын интернет-дүкеннің әкімгеріне қатысты сотқа дейінгі тер-геу өз мәресіне жетті. Мұндай интер-нет ресурстардың жолын кесу Батыс Қазақстан облыстық полиция депар-таменті басшылығының тікелей ба-қылауында болады. Тергеу құпияла-ры, есірткі саудагерлері пайдалана-тын қитұртқы амалдар, мұндай қыл-мысты ашудың түйткілдері жайлы де-партамент басшысы М. Аблазимов бұқаралық ақпарат құралдарына бер-ген сұхбаттарында айтып жүр.

Бұл қылмыстық іс бойынша Орал қаласының тұрғыны Шерәліге (аты-жөні өзгертілген. Ары қарай қылмыс-тық істегі мәліметтердің құпиялығын сақтау үшін бұл мақалада келтірілген әр есім, мекенжайлар өзгертілген шартты есім, атаулар екенін ескерте-міз) тағылған айыптың мән-жайына үңілейік. Осыдан 2-3 жыл бұрын Шерәлі есірткіге заңсыз түрде қол жеткізу үшін синтетикалық есірткі сау-далайтын «MurShop07» интернет-дүкеннің жазылады. Содан соң, атал-ған магазиннің әкімгерімен танысып, онымен «көмбеші» («закладчик») болып жұмыс жасауға келіседі.

Оқырманға түсінікті болу үшін бұл ұғымға тарқата кетейік: «Көм-беші» («закладчик») – көмбеге есірт-кі, психотропты заттарды жасырып, оның координаталарын ұялы теле-фон арқылы оператор/диспетчер-лерге жолдайтын жан. Есірткіні ин-тернет-дүкеннің арнайы шотына ақша аудару арқылы сатып алғандар көмбенің координатын, фотосын ие-ленеді. Осылайша, есірткінің иесі, «көмбеші» (есірткіні жасырушы) және тұтынушы бір-бірімен тікелей кездеспей-ақ, сауда-саттығын жүр-гізе береді.

Шерәлі 2018-2019 жыл аралығын-да жоғарыда аталған интернет-дүкен-де «көмбеші» болып жұмыс жасай жүріп, заңсыз баюдың – есірткілерді дорбашаларға доза-дозасымен, дәп-дәл, мұқият бөлудің қыр-сырын мең-гереді. Алайда уақыт өте келе, тұрақ-ты табыс әкеліп тұрса да, «көмбеші-лікті» біртіндеп қомсына бастайды.

Сонымен, Шерәлі заңсыз табысын ұлғайту мақсатында жоғарыда атал-ған интернет-дүкенде «көмбеші» болып жұмыс істеуді доғаруды ұйға-рады. Сөйте тұра, есірткіні көтерме бағамен алып тұру үшін, жаңағы дү-кеннің әкімгерімен достық қарым-қатынасын сақтап қалады.

Нәтижесінде, Шерәлі есірткі сауда-сы арқылы тез баю мақсатында «Tele-gram» мобильді мессенджерінде қол-жетімді әрі жылдам хабар алмасуға қолайлы «Hot Tobe» интернет-дүкені-нін есірткіге заңсыз қол жеткізгісі ке-летіндерге арнап, осыған дейін өзі жұмыс жасаған интернет-дүкенге ұқсатып құрды.

 Қылмыстық пиғылына бөгет бо-луы ықтимал тұлғалардың көзіне түс-пес үшін, Шерәлі интернет-дүкеннің әкімгері де, сатушысы да өзі болады.

2019 жылдың күз айының басында өзіне тұрақты табыс түсіре бастаған интернет-дүкенімен жұмыс жасау қолайлырақ бола түсуі үшін әлеуеті үлкен қымбат ұялы телефон «Iphone 11 Pro» сатып алады. Қылмыстық пи-ғылын соңына дейін жеткізу мақса-тында изолента, ас фольгасы, поли-этилен қорапшалар, электрон таразы сияқты жабдықтарды сатып алады. Сол таразының көмегімен психотроп заттарды зип-пакеттерге шағын доза-ларға бөліп салады. Содан кейін сату мақсатында алдын ала бөлініп, доза-дозамен шағын қорапшаларға салын-ған, сыртынан изолентамен оралған есірткі және психотроп заттарды Ақтөбе қаласына алып барады. Бұл зип-пакеттерді қала және саяжай ішіндегі кәріз қақпасы, іргетас сынды әртүрлі орындарға орналастырады. (Кейін жүргізілген салыстырма-лы сарапатама осы және Орал қала-сындағы көмбелердегі есірткі, психо-троп заттардың бірдей технология-мен дайындалғанын және шикізат көзі ортақ екенін анықтады).

Психотроп заттар жасырылған орындардың сенімділігіне көз жет-кізген соң Шерәлі сол орындардың әрқайсысын Iphone 11 Pro ұялы теле-фонына түсіреді. Оларды сатып алу-шылар дәл және тез табуы үшін әр фотосуретте көмбе қалдырылған орындарға сай кооординаттардың көрсеткіш символдарын белгілейді.

Осылайша, Шерәлі ҚР ҚК 297-бабы-ның 2-бөлігімен қарастырылатын қыл-мыстық құқықбұзушылықты жасайды.

Шерәлі іс-тірлігін жасырын ұстау үшін, мекенжайын өзгертеді, жалда-малы пәтерде қазіргі жұбайымен тұра бастайды. Психотроп заттар мен есірткіні де осында сақтайды.

Биылғы жылдың қаңтар айында Шерәлінің қылмыстық іс-әрекеттері-не заңсыз есірткі айналымымен күрес басқармасының қызметкерлері тос-қауыл қояды. Оны тінту барысында, бойынан ішінде өзіне тән исі бар қою жасыл түсті нәрсе салынған екі поли-этилен қорапша табылды. Осы адам-ның мекенжайын тінту кезінде, ол жерден есірткі саудалайтын дүкеннің барша белгісі: ішінде сату үшін буып-түйілгені бар, әлі дозаларға бөліп са-лынбағаны бар есірткі және психот-роп препараттар, оларды салатын 100 қорапша, электронды таразы, ішінде ұялы телефондар, пластик карталар анықталды. Барша мекен-жай мен геобелгі, фотолар ұсталғанның теле-фонында тіркелген болып шығады. Барлығы Орал, Ақтөбе қалаларында елуге жуық көмбе (есірткі, психотроп заттар жасырылған) орын анықталды.

Шерәлінің ауызекі тілде «соль», «кристалл», «афетамин», «меф», «МДМА», «гаш» деп аталатын психо-троп заттар мен есірткілерді «tele-gram» әлеуметтік желісінің мобилді мессенджері арқылы саудалағаны кейін куәлердің айғағымен және өзге де материалдармен бұлтартпай дәлелденді.

Биылғы жылдың 11 қаңтарында электрондық ақпараттық ресурстар-ды пайдалану арқылы есірткі өткізге-ні үшін жауапкершілік көздейтін қыл-мыстық заңнамадағы өзгерістердің күшіне енгенін ескерсек, айыпталушы 10 жылдан 15 жылға дейін бас бос-тандығынан айырылуы мүмкін.

Есірткі, психотропты заттардың заңсыз айналымымен мемлекет түрлі құзыретті органдар арқылы күресіп жатыр. Мысалы, прокуратура интер-нет көздеріне мониторинг жүргізу ар-қылы есірткі құралдары мен психотроп-тық заттарды жарнамалап, насихат-тайтын сайттарды анықтайды, олар-ды жабу үшін сотқа заңсыз деп тану туралы талап арыз береді. Сот атал-мыш сайттарды заңсыз деп таныған жағдайда, шешімнің орындалуы ҚР Әділет, Ақпарат және қоғамдық даму министрліктеріне жүктеледі. Деген-мен заңсыз есірткі айналымымен кү-рес бойынша негізгі салмақ полиция қызметіне, атап айтқанда, есірткіге қарсы күрес басқармасына жүктеледі. Бұл қоғам, ата-ана аталған міндетті құқық қорғау органдарына ғана жүк-теп қойып, өздері бұл түйткілге қарсы тірліктен тіптен тыс қалуы тиіс дегенді білдірмейді. Әр ата-ана балаларын, әсіресе, жас жеткіншектерді салауат-ты өмір салтына баулуы, оңай да заң-сыз табыс табудан сақтандыруы, есірт-кі саудасына қатысты фактілермен бетпе-бет келген жағдайда бұл тура-лы полиция қызметіне хабарлауы, сөйтіп «ғасыр проблемасы» деп ата-лып жүрген түйткілмен күресте бел-сенді ұстаным ұстанғаны жөн.

Мақалаға қатысты көмек-қолдауы үшін БҚО полиция департаментінің ресми өкілі Белгібеков Болатбек Еркебұланұлына алғысымызды білдіреміз.

Қаралым саны 918

 

Құрметті оқырман!
Айтар ой, қосар пікір болса, жазып жіберіңіз. 
Мүмкіндігіне қарай ескеріп, болашақ жоспарымызға енгіземіз.

     Қосар ой      

 

Мекен-жайымыз:

Орал қаласы, Жеңіс 33/1

Телефон:

+7 708 434 2463